Geen Zin In

Gaslighting is een manipulatieve tactiek waarbij iemand bewust probeert om anderen aan hun eigen perceptie van de werkelijkheid te laten twijfelen. Dit gebeurt vaak door het ontkennen van feiten, het verdraaien van gebeurtenissen of het herhaaldelijk tegenspreken van de waarheid, zelfs als er bewijs is.

Donald Trump wordt vaak in verband gebracht met gaslighting vanwege zijn retoriek en communicatiestijl. Hier zijn een paar voorbeelden van hoe hij deze tactiek mogelijk heeft gebruikt:

Ontkennen van feiten – Trump heeft vaak uitspraken gedaan die ingingen tegen verifieerbare feiten. Bijvoorbeeld, hij beweerde dat zijn inauguratie in 2017 de grootste menigte ooit had, terwijl foto’s en data aantoonden dat dit niet klopte.

Verdraaien van realiteit – Hij heeft herhaaldelijk complottheorieën verspreid of feiten zo gedraaid dat ze hem beter uitkwamen. Bijvoorbeeld, zijn aanhoudende bewering dat de verkiezingen van 2020 “gestolen” waren, ondanks het ontbreken van bewijs.

Tegenstrijdige uitspraken – Trump staat erom bekend dat hij zichzelf binnen korte tijd tegenspreekt. Dit zorgt ervoor dat het lastig wordt voor mensen om de waarheid te achterhalen. Bijvoorbeeld, tijdens de coronapandemie bagatelliseerde hij het virus eerst, om later te beweren dat hij het altijd serieus had genomen.

Aanvallen op de pers – Hij noemde nieuwsmedia die hem kritisch benaderden vaak “fake news” en beschuldigde journalisten van het verspreiden van leugens, waardoor het publiek minder vertrouwen kreeg in onafhankelijke berichtgeving.

Gaslighting is effectief omdat het mensen in verwarring kan brengen en hen kan laten twijfelen aan wat ze met hun eigen ogen zien. Hierdoor kunnen leiders zoals Trump een narratief controleren en een loyale achterban behouden, zelfs als de feiten iets anders laten zien.

1. Hoe Trump gaslighting toepast
Gaslighting werkt door systematisch twijfel te zaaien over wat waar is en wat niet. Trump gebruikt deze techniek op verschillende manieren:

a) Herhalen van onwaarheden tot ze als waarheid worden gezien
Trump heeft een patroon van herhaaldelijk onjuiste of misleidende uitspraken doen. Een klassiek voorbeeld is de claim dat de verkiezingen van 2020 “gestolen” waren. Ondanks dat tientallen rechtbanken en verkiezingsfunctionarissen (zelfs Republikeinen) deze bewering weerlegden, bleef hij dit narratief pushen. Door het zo vaak te herhalen, begonnen miljoenen mensen het te geloven.

b) Het ontkennen van eigen uitspraken of daden
Trump ontkent regelmatig dingen die hij eerder heeft gezegd of gedaan, zelfs als er videobeelden of tweets van hem bestaan die het tegendeel bewijzen. Bijvoorbeeld:

In februari 2020 bagatelliseerde hij COVID-19 en vergeleek het met de gewone griep. Later beweerde hij dat hij het virus vanaf het begin serieus had genomen.
Hij beweerde dat hij nooit aanmoedigde om bleekmiddel te injecteren als COVID-behandeling, terwijl er een bekende video is waarin hij hierover speculeert tijdens een persconferentie.

c) Aanvallen op geloofwaardige bronnen
Een belangrijk onderdeel van gaslighting is het ondermijnen van bronnen die de waarheid vertellen. Trump bestempelt kritische media als “fake news” en noemt journalisten “de vijand van het volk”. Hierdoor begint zijn achterban te geloven dat alleen hij de waarheid vertelt.

Voorbeelden:
– Hij viel gerenommeerde nieuwsmedia zoals The New York Times, CNN en The Washington Post constant aan.
– Hij claimde dat Fox News niet langer betrouwbaar was toen het hem niet onvoorwaardelijk steunde.
– Hij heeft meerdere keren de FBI en CIA in diskrediet gebracht als hun bevindingen niet in zijn straatje pasten (bijvoorbeeld over Russische inmenging in de verkiezingen).

d) Tegenstrijdige berichten verspreiden
Trump zegt regelmatig tegenstrijdige dingen, zodat iedereen in zijn achterban er iets in kan vinden wat bij hen past. Bijvoorbeeld:

– Over COVID-19 zei hij dat het “een hoax” was, maar ook dat hij het “altijd serieus had genomen”.
– Over de Capitoolbestorming van 6 januari 2021 zei hij eerst dat de relschoppers “zeer speciale mensen” waren, maar later beweerde hij dat hij altijd tegen geweld is geweest.

Door tegenstrijdige berichten uit te sturen, creëert hij verwarring, waardoor mensen het moeilijk vinden om feiten van fictie te onderscheiden.

2. Waarom is gaslighting zo effectief?
Gaslighting werkt goed in politiek, vooral als:

Mensen emotioneel betrokken zijn – Trumps achterban heeft een sterke emotionele band met hem. Als hij iets zegt dat hun wereldbeeld bevestigt, zijn ze eerder geneigd het te geloven, zelfs als de feiten anders zeggen.
Er een overvloed aan informatie is – In een tijdperk van sociale media en 24/7 nieuws is er zoveel informatie dat het makkelijk is om overweldigd te raken. Dit maakt mensen vatbaar voor eenvoudige, herhaalde leugens.
Desinformatie het debat vervuilt – Als er genoeg verwarring wordt gezaaid, worden mensen cynisch en geloven ze uiteindelijk niets meer. Dit helpt een figuur als Trump, omdat hij zichzelf kan presenteren als “de enige die de waarheid spreekt”.

3. Wat zijn de gevolgen van Trumps gaslighting?

Wantrouwen in democratische instellingen – Miljoenen Amerikanen geloven nu dat verkiezingen niet eerlijk verlopen, wat de fundamenten van de democratie ondermijnt.
Normalisering van leugens – Politici voelen zich minder geremd om overduidelijke onwaarheden te verkondigen, omdat ze zien dat Trump ermee wegkomt.
Sociale polarisatie – Doordat Trump zijn achterban voedt met een alternatieve realiteit, raken Amerikanen steeds verder verdeeld. Families, vriendschappen en gemeenschappen zijn verscheurd door deze politieke gaslighting.

Conclusie
Trump is een meester in gaslighting omdat hij feiten verdraait, bronnen van waarheid ondermijnt en verwarring creëert. Dit geeft hem een enorme controle over zijn achterban en maakt het moeilijk voor tegenstanders om hem effectief te bestrijden. Zijn stijl heeft een blijvende impact op de Amerikaanse politiek, zelfs na zijn presidentschap.

Hier zijn enkele concrete voorbeelden van hoe Trump gaslighting heeft toegepast in verschillende situaties:

1. Verkiezingen 2020: “The Big Lie”
Wat gebeurde er?

Na de presidentsverkiezingen van 2020 beweerde Trump dat de verkiezing was “gestolen” door grootschalige fraude, ondanks het ontbreken van enig bewijs. Hij en zijn bondgenoten startten tientallen rechtszaken, waarvan er bijna allemaal werden afgewezen door rechters (inclusief door Trump benoemde rechters).
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Ontkennen van feiten: Verkiezingsfunctionarissen, zowel Republikeinen als Democraten, verklaarden dat er geen significante fraude was, maar Trump bleef volhouden dat hij had gewonnen.
Verdraaien van de realiteit: Hij beweerde dat dode mensen hadden gestemd en dat stemmachines waren “gehackt”, ondanks meerdere onafhankelijke onderzoeken die dit weerlegden.
Herhalen van de leugen: Zijn claim dat de verkiezing “gestolen” was werd zo vaak herhaald dat miljoenen Amerikanen het nu als waarheid beschouwen.
Aanvallen op geloofwaardige bronnen: Hij noemde de Republikeinse gouverneur en staatssecretaris van Georgia “verraders” toen ze weigerden de verkiezingsuitslag te veranderen.

✅ Gevolg: Op 6 januari 2021 bestormden zijn aanhangers het Capitool, ervan overtuigd dat de verkiezing gestolen was.

2. “Alternatieve feiten” over zijn inauguratie (2017)
Wat gebeurde er?

Tijdens zijn inauguratie claimde Trump dat hij de grootste menigte ooit had, ondanks foto’s en schattingen die aantoonden dat Obama’s inauguratie in 2009 veel groter was.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Ontkennen van bewijs: Foto’s van luchtbeelden toonden aan dat er minder mensen waren dan bij Obama, maar Trump en zijn team ontkenden dit.
Creëren van verwarring: Zijn adviseur Kellyanne Conway introduceerde de term “alternatieve feiten” om de misleidende uitspraken te rechtvaardigen.
Aanvallen op de pers: Trump beschuldigde de media ervan de foto’s te manipuleren om hem er slecht uit te laten zien.

✅ Gevolg: Zijn aanhangers begonnen te geloven dat de mainstream media onbetrouwbaar waren en dat alleen Trump de waarheid sprak.

3. COVID-19: Van “het is een hoax” naar “ik heb het altijd serieus genomen”
Wat gebeurde er?

In de beginfase van de pandemie minimaliseerde Trump de dreiging van COVID-19, maar later probeerde hij te claimen dat hij de pandemie altijd serieus had genomen.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Bagatelliseren van gevaar: In februari 2020 vergeleek hij COVID-19 met de gewone griep en zei dat het “onder controle” was.
Verdraaien van de realiteit: Later beweerde hij dat hij “altijd wist dat het een pandemie was”, ondanks video’s waarin hij het virus eerst negeerde.
Tegenstrijdige berichten: Hij moedigde staten aan om te heropenen, terwijl zijn eigen gezondheidsadviseurs zeiden dat het te vroeg was.
Ontkennen van eerdere uitspraken: Toen hij in september 2020 werd geconfronteerd met audio-opnames waarin hij toegaf dat COVID-19 “dodelijker was dan de griep”, beweerde hij dat hij niet had gelogen.

✅ Gevolg: Veel Amerikanen onderschatten COVID-19, wat bijdroeg aan een hoger sterftecijfer en verwarring over de juiste maatregelen.

4. De rol van Rusland in de verkiezingen van 2016
Wat gebeurde er?

Meerdere Amerikaanse inlichtingendiensten bevestigden dat Rusland zich had gemengd in de verkiezingen van 2016 om Trump te helpen.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Verdraaien van bewijs: Trump zei dat hij “Putin geloofde” toen die ontkende dat Rusland betrokken was, ondanks de rapporten van de FBI, CIA en NSA.
Aanvallen op geloofwaardige bronnen: Hij noemde de Amerikaanse inlichtingendiensten “deep state” en beschuldigde ze ervan tegen hem samen te zweren.
Verwarring zaaien: Hij beweerde dat de echte inmenging niet van Rusland kwam, maar van Oekraïne – een theorie zonder bewijs.

✅ Gevolg: Veel Republikeinen begonnen hun eigen inlichtingendiensten minder te vertrouwen en zagen Rusland als minder vijandig.

5. Het injecteren van bleekmiddel als COVID-behandeling
Wat gebeurde er?

Tijdens een persconferentie in april 2020 speculeerde Trump openlijk of desinfectiemiddel kon worden geïnjecteerd in het lichaam om COVID-19 te bestrijden. Dit veroorzaakte wereldwijde ophef.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Ontkennen van zijn eigen woorden: Nadat medische experts waarschuwden voor de gevaren, beweerde Trump dat hij “sarcastisch” was, terwijl videobeelden duidelijk lieten zien dat hij serieus sprak.
Verwarring zaaien: Sommige van zijn aanhangers verdedigden hem door te zeggen dat de media zijn woorden uit hun context hadden gehaald.

✅ Gevolg: Sommige mensen probeerden desinfectiemiddelen als behandeling, waardoor medische autoriteiten moesten waarschuwen tegen het innemen van bleekmiddel.

6. De Capitoolbestorming op 6 januari 2021
Wat gebeurde er?

Trump hield een rally waarin hij zijn aanhangers opriep om “als de hel te vechten” en naar het Capitool te marcheren. Dit leidde tot de bestorming van het Capitool, waarbij vijf mensen stierven.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Verdraaien van de realiteit: Eerst noemde hij de relschoppers “patriotten”, later beweerde hij dat ze niets verkeerds hadden gedaan.
Ontkennen van verantwoordelijkheid: Hij beweerde dat hij de menigte nooit had aangezet, terwijl zijn toespraak vol stond met opruiende taal.
Tegenstrijdige berichten: Eerst veroordeelde hij het geweld niet, maar later zei hij dat hij altijd voor “law and order” was.

✅ Gevolg: Zijn aanhangers en sommige Republikeinen begonnen te beweren dat de bestorming een “vreedzame protestmars” was of zelfs een complot van Antifa.

7. De Mexicaanse grensmuur: “Mexico gaat ervoor betalen”
Wat gebeurde er?

Tijdens zijn presidentscampagne in 2016 beloofde Trump keer op keer dat hij een grensmuur tussen de VS en Mexico zou bouwen – en dat Mexico ervoor zou betalen.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Herhalen van een onwaarheid: Trump zei herhaaldelijk dat Mexico direct zou betalen voor de muur, ondanks dat Mexico dit altijd ontkende.
Verdraaien van realiteit: Toen Mexico niet betaalde, beweerde Trump later dat de VS het geld “indirect” via handelsdeals had teruggekregen – iets waarvoor geen bewijs was.
Ontkennen van eerdere uitspraken: Toen hij werd geconfronteerd met het feit dat Mexico nooit had betaald, beweerde hij dat hij dat nooit letterlijk had bedoeld.

✅ Gevolg: Zijn aanhangers bleven geloven dat Mexico op de een of andere manier toch betaalde, terwijl de VS uiteindelijk miljarden belastinggeld gebruikte om de muur deels te bouwen.

8. De scheiding van migrantenkinderen van hun ouders
Wat gebeurde er?

Onder Trump’s “zero tolerance”-beleid werden duizenden migrantenkinderen van hun ouders gescheiden aan de grens met Mexico, wat leidde tot grote internationale verontwaardiging.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Ontkennen van verantwoordelijkheid: Hij beweerde dat hij “geen keuze had” omdat dit de wet was, terwijl zijn regering zelf het beleid had ingesteld.
Verdraaien van feiten: Hij zei dat Obama deze praktijk had gestart, terwijl het onder Trump veel strenger werd toegepast.
Tegenstrijdige berichten: Eerst verdedigde hij het beleid als noodzakelijk, later beweerde hij dat hij degene was die het had beëindigd (nadat hij onder druk een bevel tekende om ermee te stoppen).

✅ Gevolg: Veel van zijn aanhangers geloofden dat hij onterecht de schuld kreeg voor een beleid dat hij zelf had gestart en verdedigd.

9. Orkaan Dorian en “Sharpiegate”
Wat gebeurde er?

In 2019 waarschuwde Trump ten onrechte dat de orkaan Dorian Alabama zou treffen, terwijl meteorologen dit ontkenden.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Verdraaien van realiteit: Toen de National Weather Service hem tegensprak, presenteerde Trump een weerkaart waarop iemand met een zwarte stift (“sharpie”) een extra cirkel had getekend om Alabama erbij te betrekken.
Ontkennen van fouten: In plaats van toe te geven dat hij zich had vergist, bleef hij volhouden dat Alabama in gevaar was geweest.
Overheid onder druk zetten: De NOAA (Amerikaanse weerorganisatie) werd onder druk gezet om zijn fout te ondersteunen.

✅ Gevolg: Dit leek een klein incident, maar toonde hoe ver Trump ging om nooit een fout toe te geven, zelfs niet bij iets triviaals als het weer.

10. Zijn belastingaangiften en financiële status
Wat gebeurde er?

Trump weigerde zijn belastingaangiften openbaar te maken, ondanks eerdere beloftes dat hij dat zou doen.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Ontkennen van eerdere uitspraken: In 2016 zei hij dat hij zijn aangiften zou vrijgeven zodra ze gecontroleerd waren, maar later beweerde hij dat hij dit nooit had beloofd.
Verdraaien van realiteit: Toen The New York Times onthulde dat hij slechts $750 aan inkomstenbelasting had betaald in 2016 en 2017, beweerde hij dat dit “fake news” was, zonder bewijs.
Verwarring zaaien: Hij zei dat hij “veel belasting had betaald”, maar specificeerde niet hoeveel of waarvoor.

✅ Gevolg: Veel van zijn aanhangers bleven geloven dat hij een succesvolle zakenman was, ondanks bewijs van grote financiële verliezen.

11. Zijn gezondheidsstatus en cognitieve test
Wat gebeurde er?

In 2020 werd Trump getest op cognitieve achteruitgang en schepte hij er later over op dat hij “heel moeilijk” vragen had beantwoord.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Verdraaien van realiteit: Hij deed alsof het slagen voor een simpele test (die bedoeld is om ernstige cognitieve problemen op te sporen) een bewijs was van zijn intellectuele superioriteit.
Overdrijven: Hij zei dat artsen onder de indruk waren dat hij “achteruit kon rekenen van 100 in stapjes van 7”, terwijl dat een standaardvraag in de test is.
Ontkennen van zwakte: Toen critici zeiden dat de test niet bedoeld was als intelligentietest, beweerde hij dat zij “jaloers” waren.

✅ Gevolg: Zijn aanhangers zagen dit als bewijs dat hij mentaal scherp was, ondanks tekenen van verwardheid in toespraken.

12. “Ik ben de meest pro-LGBTQ-president ooit”
Wat gebeurde er?

In 2020 claimde Trump dat hij de meest LGBTQ-vriendelijke president ooit was, ondanks een lange geschiedenis van anti-LGBTQ-beleid.
Hoe paste Trump gaslighting toe?

Verdraaien van realiteit: Hij nam krediet voor het legaliseren van het homohuwelijk, terwijl dit gebeurde onder Obama via het Hooggerechtshof.
Ontkennen van eerdere acties: Hij verbood transgender personen in het leger en steunde religieuze vrijstellingen voor discriminatie, maar deed alsof hij een bondgenoot was.
Aanvallen op de media: Toen critici wezen op zijn beleid, beschuldigde hij hen van “oneerlijke verslaggeving”.

✅ Gevolg: Sommige kiezers raakten in verwarring en dachten dat hij LGBTQ-rechten steunde, terwijl hij juist rechten terugdraaide.

Conclusie: Een patroon van gaslighting

In al deze voorbeelden gebruikt Trump dezelfde tactieken:

✅ Herhalen van onwaarheden totdat ze als waar worden gezien
✅ Verdraaien van feiten en de geschiedenis herschrijven
✅ Ontkennen van eerdere uitspraken (ook al zijn er video’s of tweets)
✅ Aanvallen op geloofwaardige bronnen (media, rechters, wetenschappers)
✅ Tegenstrijdige berichten geven om verwarring te zaaien

Dit gaslighting-patroon maakt het moeilijk voor mensen om de waarheid te onderscheiden van leugens, wat bijdraagt aan de enorme polarisatie in de VS.